بیماری های قلبی در دوران نوزادی یکی از مسائلی است که بعضی از کودکان با آن مواجه میشود. بسته به نوع بیماری درمان های متفاوتی برای نواقص قلبی نوزادان وجود دارد. طبق روال مشخص درصورتیکه پزشک متخصص اطفال فرزند شما را معاینه کند و حین معاینه متوجه سوفل قلبی شود با تجویز یک سری آزمایشات مانند اکوکاردیوگرافی قلب جنین شما را به پزشک فوق تخصص قلب کودکان ارجاع میدهد.
متخصص کودکان (اطفال) به چه کسی میگویند ؟
پزشکی کودکان یا طب اطفال ( Pediatrics ) از شاخه‌های اصلی پزشکی است که با عناوین دیگری همچون بیماریهای کودکان، طب کودکان و پزشکی کودکان نیز شناخته میشود. آموزش پزشکی کودکان در ایران برای اولین بار در دانشگاه تهران با تشکیل گروه کودکان به همت دکتر محمد قریب آغاز شد. این گروه اولین گروه آموزشی کودکان در سطح دانشگاه‌های کشور می‌باشد که از دهه 20 تشکیل شده و فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود را در سطح دوره عمومی پزشکی آغاز نموده‌است.
آموزش تخصصی رشته کودکان از سال ۱۳۴۸ با تأسیس اولین بیمارستان تخصصی کودکان در تهران آغاز شد و اولین گروه فارغ التحصیلان رشته تخصصی کودکان در سال ۱۳۵۰ فارغ‌التحصیل شدند. ازسال ۱۳۵۵ آموزش فوق تخصصی رشته کودکان در بیمارستان مرکز طبی کودکان در رشته بیماریهای کلیه کودکان آغاز شد.
رشته های فوق تخصص کودکان
رشته‌های فوق تخصصی کودکان که در حال حاضر در ایران وجود دارد شامل موارد زیر میشوند:
- بیماریهای کلیه کودکان (نفرولوژی اطفال)
- بیماریهای خون و سرطان اطفال
- بیماریهای عفونی کودکان
- بیماریهای قلب کودکان
- بیماریهای گوارش کودکان
- بیماریهای غدد و متابولیک کودکان
- بیماریهای ایمونولوژی و آلرژی کودکان
- بیماریهای روماتولوژی کودکان
- بیماریهای ریه کودکان
- بیماریهای اعصاب کودکان
- رشته فوق تخصصی نوزادان
فوق تخصص قلب کودکان یا متخصص قلب اطفال
پزشک متخصص کودکان با دکتر فوق تخصص قلب اطفال متفاوت است. در واقع پزشکان فوق تخصص قلب کودکان خود متخصص کودکان نیز هستند. در روال درمانی معمولاً افراد ابتدا به دکتر متخصص کودکان مراجعه میکنند و پزشک در صورت نیاز آنها را به فوق تخصص قلب اطفال ارجاع میدهد.
بیماری مادرزادی قلبی
نقص مادرزادی قلب ابتدا در زمان سونوگرافی دوران حاملگلی خود را نشان میدهد. در صورتیکه پزشک نکته غیر عادی احساس کند نیاز به پیگیری خواهند بود. تشخیص بیماری های مادرزادی در دوران بارداری بسیار وابسته به عوامل محیطی و ارثی دارد. اما از علائم بیماری های قلب پس از زایمان و در دوران نوزادی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- آبی (بنفش) رنگ شدن لب، پوست و انگشتان دست و پا (Cyanosis)
- سختی در تنفس , تنگی نفس
- تنفس سریع و پی در پی
- مشکل در تغذیه
- وزن کم در هنگام تولد
- درد قفسه سینه
- تاخیر در رشد
- خستگی مزمن
بیماری های قلبی مادرزادی شایع
- ASD – حفره بين دهليز چپ و دهليز راست
بیماری ASD يا حفره بين دهليز چپ و دهليز راست از شايع ترين بيماري هاي مادرزادي قلبي است كه در زنان بيشتر ديده مي شود و معمولاً علائم خود را در سنين بزرگسالی بروز مي دهد.
- IE – اندوکاردیت
اندوکاردیت عفونی، عفونت پوشش داخلی حفرات قلب (اندوکارد) و یا دریچه‌های قلب است. این عارضه توسط موجودات میکروسکوپی (بطور معمول باکتری‌ها و گاهی قارچ‌ها و سایر انواع موجودات میکروسکوپی) ایجاد میشوند.
- RHD – روماتیسم قلبی
روماتیسم قلبی، به وضعیتی گفته میشود که در آن بر اثر ابتلا به تب روماتیسمی، آسیبی دائمی به دریچه‌های قلب وارد میشود.
- KD – کاوازاکی
بیماری کاوازاکی یک واسکولیت سیستمیک حاد است ، به این معنی که التهاب در دیواره رگهای خونی میتواند منجر به گشاد شدن (انوریسم) هریک از شریان با اندازه متوسط در بدن، به ویژه شریان های کرونر گردد.
- بیماری لوپوس
بیماری لوپوس یک اختلال خودایمنی است که در آن دو نوع آنتی بادی اتو ایمیون با نام های anti-La(SSB) و anti-Ro (SSA) تولید شده که توانایی عبور از جفت را دارند. در صورتی که این آنتی بادی ها به جنین برسند می توانند روی ضربان قلب جنین اثر گذاشته و منجر به مرگ داخل رحمی جنین شوند.
- COA – کوارکتاسیون
کوآرکتاسیون آئورت (Coarctation of the Aorta) به تنگی قسمتی از دیواره آئورت میگویند که موجب انسداد جریان خون سرخرگی میشود. این تنگی ممکن است در هر قسمتی از آئورت ایجاد شود ولی اغلب اوقات تنگی پس از جدا شدن شریان ساب کلاوین چپ ازآن اتفاق می‌افتد لذا میزان جریان خون اندام تحتانی و پاها کم میشود و فشارخون این اندام کاهش می‌یابد، در عوض میزان جریان و فشارخون در اندام فوقانی افزایش می‌یابد لذا قلب برای مقابله با این فشار باید با توان بیشتری کار کند.
- تنگی دریچه شریان ریوی
سرخ رگ ریوی شریان مهمی است که خون فاقد اکسیژن را از بطن راست قلب به ریه می‌برد تا در آنجا تبادل گاز انجام شود. این شریان و شریان بند ناف در واقع تنها شریان هایی هستند که حاوی خون فاقداکسیژن هستتند. در هنگام تنگی مجرای ریوی، دو غشا خارج از سه غشا به هم چسبیده‌اند تا بخش ضخیمی را تشکیل دهند؛ که از جریان آرام خون از قلب به سرخرگ ریوی جلوگیری می‌کند
روش های تشخیص بیماری توسط متخصص قلب کودکان
روش های تشخیص بیماری مادرزادی قلب مشکلات قلب در اطفال و بزرگسالان بسته به نیاز و تشخیص پزشک میتواند شامل موارد زیر باشد:
اکوکاردیوگرافی: انجام اکوی قلب و تهیه تصور دوبعدی و یا سه بعدی قلب
کاتتریزاسیون قلب: استفاده از کانتز (لوله بسیار ظریف) که از طریق رگ بازو و یا رگ پا توسط پزشک به سمت قلب شما هدایت میشود.
اشعه ایکس قفسه سینه: برای نشان دادن علائم نارسائی قلبی
الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG): براذی اندازه گیری فعالیت الکتریکی قلب
MRI: جهت بررسی ساختار قلب
مرکز تخصصی قلب کودکان
در حال حاضر بیمارستان های تخصصی کودکان و قلب مجهز به دستگاه های اکوکاردیوگرافی هستند. پیشنهاد ما برای انجام اکو قلب جنین مرکز قلب جنین و کودک امید , بیمارستان قلب شهید رجایی و بیمارستان عرفان نیایش است. بیمارستان قلب شهید رجایی و مرکز قلب امید توسط بهترین متخصصین قلب کودکان اداره میشود. براي انجام اكوى قلب جنین دقيق، علاوه بر نياز به داشتن دانش و تجربه كافى در زمينه بيماريهاى قلبى مادرزادى و مهارت در انجام اكوكارديوگرافى و بويژه حوصله و صرف وقت كافى در انجام اكو، نياز به داشتن دستگاه اكوكارديوگرافى دقيقى است كه پزشك را در تشخيص دقيق بيماريهاى مادرزادى قلب يارى رساند.
اكوى قلب جنين در مركز اکو قلب جنین توسط بهترین فوق تخصص قلب کودکان با تجربه در اين زمينه در محيطى آرام انجام و در صورت هرگونه شك به بيمارى مادرزادى قلبى، فيلمها توسط یک فوق تخصص قلب اطفال ديگر بازبينى ميگردد. بدين ترتيب احتمال دقت تشخيص به حداكثر ميرسد. برای مشاهده لیست فوق تخصص قلب اطفال تهران به سایت https://omidecho.com/?p=1919 مراجعه کنید.
